- Kamienno-ceglana kamienica przy ul. św. Krzyża 23 to najstarszy budynek mieszkalny w stolicy Małopolski. Powstał w XIV wieku i zachował się w pierwotnym stanie. Obecnie pełni funkcję plebanii dla sąsiedniego kościoła.
- Po kilkaset lat liczą również obiekty takie jak Collegium Maius Uniwersytetu Jagiellońskiego powstałe w 1364 roku, nawa i kruchta kościoła św. Katarzyny na Kazimierzu, czy też Kamienica Hetmańska z połowy XIV wieku.
- Wawel, najsłynniejsze krakowskie wzgórze, ukształtowało się 150 milionów lat temu. Z kolei powstanie znajdującego się na nim Zamku Królewskiego datuje się na XI wiek, choć w czasie przebudowy zleconej przez Kazimierza Wielkiego zachowano głównie fundamenty zamkowe.
Najstarsze budynki w Krakowie to w znacznej większości kamienice, których w całym mieście jest ponad 10 tysięcy. Większość z nich na przestrzeni lat uległa przebudowom architektonicznym, wynikającym zarówno ze szkód powstałych podczas najazdów, wojen czy pożarów, jak i zmieniających się trendów estetycznych. Dziś w krakowskich kamienicach znajdują się urokliwe restauracje i kawiarnie, klimatyczne hotele, a także różne punkty usługowe.
Najstarsze budynki w Krakowie – co należy o nich wiedzieć?
Kamienica przy ul. św. Krzyża ma już ok. 700 lat, choć gruntowne odrestaurowanie tego budynku przeprowadzono w 1909 roku pod kierunkiem Jana Zawiejskiego. W średniowieczu służył on do obrony, na co wskazuje m.in. układ architektoniczny okien. Natomiast przez następne kilkaset lat w kamienicy zamieszkiwali zakonnicy. Bracia z zakonu pw. Ducha Świętego przez długi czas prowadzili w tym miejscu szpital i wagę tego faktu szczególnie podkreślał ks. proboszcz parafii św. Krzyża Dariusz Guziak. Chciał on bowiem, aby obiekt stał się miejscem pamięci o dawnych zakonnikach. Warto jednak wspomnieć, że pomysł na zagospodarowanie tego terenu miał w XIX wieku również sam Jan Matejko. Podupadające szpitalne zabudowania chciał przekształcić w swoją galerię sztuki, ale miasto nie wyraziło zgody na realizację tego planu.
Remont piwnic plebanii, współfinansowany przez Społeczny Komitet Ochrony Zabytków Krakowa, rozpoczął się w 2015 roku. Należało bowiem przeprowadzić renowację schodów oraz odizolować narażone na wilgoć mury. Kiedy budowa muzeum przy kościele pw. św. Krzyża zostanie zakończona, turyści prawdopodobnie zwrócą większą uwagę na najstarszą krakowską kamienicę. Z reguły nie jest ona dla odwiedzających punktem wartym uwagi. Przewodnik Tomasz Rączkowski wskazuje, iż wynika to z faktu, że budynek przysłania Teatr im. Juliusza Słowackiego. Poza tym zwiedzający miasto wymagają dziś dość sprecyzowanej dawki wiedzy o Krakowie. Obecnie odwiedzający nie chcą słuchać o historii, kościołach, datach. Głównie interesują ich opowieści o społecznościach, które niegdyś w danym miejscu mieszkały, o ich życiu – tłumaczy przewodnik.
Bogactwo najstarszej krakowskiej ulicy
Historycy wskazują, że to właśnie ulica Kanonicza już w 1401 roku otaczała osadę Okół. Powstała ona w IX wieku i mieszkali tu głównie rzemieślnicy. Swoją nazwę ulica zawdzięcza jednak księżom kanonikom, którzy opiekowali się wawelską katedrą. Znajduje się tu wiele zabytkowych kamienic takich jak Pałac Samueala Maciejowskiego, Bursa Grochowa, Dom Rycerski czy Pałac biskupa Erazma Ciołka.
Natomiast miłośników ciekawostek zainteresuje fakt, iż kilkadziesiąt lat temu w budynku mieszczącym się przy ul. Kanoniczej 13 odkryto prawdziwy skarb – starą skrzynię zawierającą używane w XI wieku płacidła. W dawnych czasach ich wartość pozwalałaby m.in. na założenie ogromnego gospodarstwa rolnego. Skarb Wiślan w 1979 roku przyciągnął do Krakowa wielu chętnych szybkiego zarobku, bo we wspomnianej kamienicy odnotowano wówczas nawet próbę włamania.
