architektura

Willa Marii Lewalskiej przy ul. Krupniczej i jej historia
Willa Marii Lewalskiej

Willa Marii Lewalskiej powstała według projektu biura Ludwika Wojtyczki. Zlecenie było jednym z pierwszych dotyczących architektury dworkowej. Pierwotną koncepcję domu znajdującego się przy ul. Krupniczej 42 przygotowali pracownicy firmy Beton. Budowę zakończono w 1924 roku.

Dom Józefa Mehoffera przy ul. Krupniczej
Dom Józefa Mehoffera

Kraków wkroczył w drugą połowę XIX wieku z nowymi obowiązkami. Najważniejszym z nich było odtworzenie tkanki miasta nadszarpniętej skutkami historycznego pożaru, który w 1850 roku wybuchł na Dolnych Młynach i w szybkim tempie rozprzestrzenił się na tereny dawnej dzielnicy Śródmieście. Ogień pochłonął zabytkowe budynki, w tym kościół św. Trójcy i pałac Wielkopolskich (dzisiejsza siedziba magistratu). Pożar dosięgnął również zabudowę ul. Krupniczej. Pod numerem 26 mieścił się w tym okresie drewniany dworek, który został niemal całkowicie zniszczony. W jego miejsce powstał Dom Józefa Mehoffera.

Dom Jana Matejki i jego historia
Dom Jana Matejki

Ta sama ulica, która wyznaczała drogę królom zasiadającym na tronie na Wawelu — ta, która kończy się tuż za Bramą Floriańską, dawnym głównym wjazdem do Krakowa i zarazem jego pierwszą wizytówką — w XIX wieku stała się również miejscem narodzin jednego z najsłynniejszych polskich malarzy — Jana Matejki. To w Krakowie mieści się dom Jana Matejki.

Kamienica Popielów
Kamienica Popielów

Krakowska kamienica jako odrębny kierunek architektury mieszkaniowej swą podstawową formę przybrała już w XVI wieku. Kształtowanie tego typu budynków rozpoczynało się zwykle na pozostałościach murów średniowiecznych domów mieszczańskich. W wyniku łączenia starych elementów z nowymi powstawały charakterystyczne kamienice: głęboko wciśnięte w ulice, złożone z trzech części, najczęściej trójosiowe w przyziemiu, z trzema oknami na fasadzie i klatką schodową w połowie głębokości obiektu. Przewidywalność tego układu architekci najczęściej przełamywali poprzez dekorowanie wejść okazałymi portalami. Nie inaczej wyglądałaby kamienica Popielów, wybudowana przy ul. św. Jana 20, gdyby w kolejnych stuleciach nie zdecydowano o jej rozbudowie.